Chào chuyên gia. Bố tôi bị tai biến mạch máu não vừa được xuất viện. Bây giờ bố tôi phải làm vật lý trị liệu để phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não. Xin chuyên gia cho biết, công việc này có khó không? Ngoài vật lý trị liệu thì bố tôi nên làm gì để phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não tốt nhất. Rất mong nhận được lời hồi đáp của chuyên gia. Tôi xin chân thành cảm ơn! (Nguyễn Thu Trà, Quảng Nam).
Trả lời:

Chào bạn!

Về vấn đề phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não mà bạn đang quan tâm, chuyên gia xin đưa ra câu trả lời như sau:

Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não có khó không?

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) là tình trạng xảy ra khi dòng máu lên não đột ngột ngưng trệ, làm tổn thương tế bào não và khiến chúng dần hoại tử, mất khả năng điều khiển các cơ quan khác. 

Việc phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não có khó hay không phụ thuộc vào mức độ tổn thương não và phương pháp cải thiện của mỗi người. Nhưng nhìn chung, đây là nhiệm vụ không đơn giản. Với những bệnh nhân bị tổn thương nhẹ, các chức năng ảnh hưởng ít, kết hợp áp dụng phương pháp đúng đắn thì thường cải thiện nhanh, thậm chí có thể cải thiện hoàn toàn, không để lại di chứng, như vậy việc phục hồi được coi là dễ dàng. Tuy nhiên, có những trường hợp não bộ bị tổn thương nghiêm trọng trong cơn tai biến, sau khi ra viện, người bệnh lại chán nản không điều trị thì các chức năng sẽ mất vĩnh viễn. Rõ ràng, những đối tượng này sẽ đánh giá phục hồi chức năng sau tai biến là rất khó. 

Đối với trường hợp của bố bạn Trà, trong câu hỏi phía trên, bạn chưa mô tả cụ thể tình trạng sức khỏe của bố bạn hiện tại nên rất khó để đánh giá khả năng phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, có điều này bạn cần đặc biệt lưu ý: Tai biến mạch máu não dù nặng hay nhẹ cũng có thể cải thiện! Bố bạn và gia đình đừng nản lòng, hãy kiên trì điều trị, giúp ông phục hồi chức năng một cách tích cực nhất.

Tai biến mạch máu não ảnh hưởng đến những chức năng nào?

Cơn tai biến có thể gây tổn thương não nghiêm trọng, khiến cơ thể mất đi nhiều chức năng, phổ biến nhất là:

Chức năng vận động

Bộ não của chúng ta được chia thành 2 bán cầu. Bán cầu não trái kiểm soát các chức năng thuộc nửa bên phải cơ thể và bán cầu não phải kiểm soát những chức năng thuộc nửa bên trái. Cơn tai biến thường ảnh hưởng đến một bán cầu não, do đó ảnh hưởng đến một nửa cơ thể, gây nên tình trạng liệt nửa người.

Chức năng nhận thức

Khi não bộ gặp chấn thương, người bệnh dễ bị suy giảm khả năng nhận thức. Nhiều bệnh nhân thay đổi tính nết và lối suy nghĩ. Một số người trở nên mất tập trung, mất trí nhớ, không thể nhận biết người và đồ vật. 

Chức năng ngôn ngữ

Sự suy giảm chức năng nhận thức như trên có thể khiến người bệnh không biết cách biểu đạt suy nghĩ. Cùng với đó, nếu vùng não bị ảnh hưởng chịu trách nhiệm điều khiển các cơ ở cổ họng, lưỡi, miệng,… thì người bệnh có thể bị nói khó, nói ú ớ, nói ra những câu vô nghĩa khiến người khác không hiểu gì,… Tình trạng này được gọi là mất ngôn ngữ.

Cần làm gì để sớm phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não?

Chắc hẳn bạn Trà cũng nhận thấy rằng, tai biến mạch máu não và những di chứng của nó ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống người bệnh. Việc phục hồi chức năng tuy dễ mà khó. Ngoài việc thực hiện vật lý trị liệu, bạn cần lưu ý một số điều sau để giúp bố bạn sớm phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não:

Chế độ tập luyện

Bản chất của phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não là giúp các tế bào não bị tổn thương nhớ lại cách vận hành, từ đó kết nối lại với những cơ quan trên cơ thể. Muốn làm được điều này, không có cách nào khác ngoài việc thường xuyên luyện tập. Bạn nên đưa bố mình đến các cơ sở phục hồi chức năng để thực hiện vật lý trị liệu. Khi ở nhà, bố bạn cũng cần tăng cường luyện tập, cố gắng tự thực hiện những việc từ đơn giản đến phức tạp.

Chế độ sinh hoạt

Hãy nhắc nhở bố bạn đừng thức khuya, không nên suy nghĩ nhiều để hạn chế căng thẳng, mệt mỏi, đặc biệt là phải tránh xa thuốc lá, rượu bia,… Bố bạn nên tăng cường giao lưu, gặp gỡ người thân để tinh thần thoải mái, lạc quan hơn, tránh rơi vào trầm cảm sau tai biến mạch máu não. 

Chế độ ăn uống

Người bị tai biến cần duy trì một chế độ ăn đủ chất, khoa học; Tránh thức ăn nhiều đường, đồ ăn mặn hoặc những thực phẩm nhiều cholesterol nên bạn và gia đình hãy xây dựng thực đơn hợp lý, chế biến các món ăn ở dạng mềm như: Cháo, súp,… Ngoài ra, bạn nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa để không gây áp lực cho hệ tiêu hóa còn đang yếu của bố mình.