Bệnh tim mạch là tên gọi một nhóm các rối loạn về tim và mạch máu bao gồm:
- Bệnh mạch vành - bệnh của mạch máu cung cấp máu cho cơ tim.
- Tai biến mạch máu não - bệnh của các mạch máu cung cấp máu cho não
- Bệnh động mạch ngoại biên - bệnh của các mạch máu đến nuôi tay và chân.
- Bệnh thấp tim - tổn thương cơ tim và van tim do các đợt sốt thấp khớp gây nên bởi liên cầu khuẩn.
- Bệnh tim bẩm sinh - dị dạng về cấu trúc của tim từ lúc mới sinh.
- Tắc mạch phổi và huyết thuyên tắc các tĩnh mạch sâu – các cục máu đông ở các tĩnh mạch chân phân tán và di chuyển lên tim, phổi gây tắc nghẽn mạch.
Cơn đau tim và đột quỵ thường xảy ra cấp tính và được gây nên chủ yếu bởi sự tắc nghẽn mạch máu làm ngăn cản máu về tim hay lên não. Nguyên nhân thường gặp nhất là do lắng đọng mỡ ở thành trong của các mạch máu đến nuôi tim và não. Đột quỵ cũng có thể xảy ra do chảy máu động mạch não hoặc do cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch não.
Nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch
- Nguyên nhân cơ bản nhất của bệnh tim và đột quỵ là “ Những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được” như: chế độ dinh dưỡng không hợp lý, ít hoạt động thể lực, hút thuốc lá (80% các bệnh mạch vành và tai biến mạch não là do các yếu tố này).
- “Các yếu tố nguy cơ trung gian”: Tăng huyết áp, tăng đường máu, tăng mỡ trong máu, tăng cân và béo phì. (Hậu quả của chế dộ không hợp lý và ít hoạt động thể lực).
- Các yếu tố quyết định tiềm ẩn của các bệnh mạn tính: Sự toàn cầu hóa, đô thị hóa, sự già đi của dân số, nghèo đói và căng thẳng.
Các dấu hiệu thường gặp của bệnh tim mạch
- Các bệnh mạch máu thường tiềm ẩn và không có biểu hiện, dấu hiệu báo hiệu đầu tiên là: Cơn đau tim hoặc đột quỵ.
- Triệu chứng của cơn đau tim: đau hoặc khó chịu vùng giữa ngực; đau hoặc khó chịu ở các cánh tay, vai trái, khuỷu tay, hàm hoặc lưng. Ngoài ra người bệnh có thể cảm thấy khó thở hoặc thở dốc, nôn mửa, cảm giác nhẹ đầu hoặc ngất xỉu, toát mồ hôi, xanh tái.
- Phụ nữ thường có cảm giác thở dốc, buồn nôn, nôn mửa, đau lưng và đau hàm.
- Dấu hiệu thường gặp nhất của đột quỵ là cảm giác tê cóng mặt, tê cóng tay chân đột ngột, thường cùng một bên thân mình; khó nói, không hiểu lời nói, nhìn mờ một mắt hoặc cả 2 mắt, khó bước đi, chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội không có căn nguyên, lú lẫn hoặc mất ý thức.
- Khi có các biểu hiện trên đây phải đưa người bệnh đến khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
Những con số biết nói
- Các bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu: tỷ lệ tử vong về bệnh tim mạch thường cao hơn tỷ lệ tử vong do các bệnh khác .
- Thống kê cho thấy trong năm 2005 có 17,5 triệu người chết vì bệnh tim mạch (chiếm 30% tỷ lệ tử vong trên toàn cầu), trong số đó có 7,6 triệu người chết vì bệnh mạch vành và 5,7 triệu người chết vì đột quỵ.
- Trên 80% các bệnh tim mạch xảy ra ở các nước có thu nhập trung bình và thấp, tỷ lệ ở nam và nữ bằng nhau.
- Uớc tính đến năm 2015 sẽ có khoảng 20 triệu người chết vì bệnh tim mạch, chủ yếu là do bệnh mạch vành và đột quỵ.
Gánh nặng kinh tế của các bệnh tim mạch
Bệnh tim mạch thường xảy ra ở lứa tuổi trung niên, làm giảm sức lao động của người bệnh, chi phí điều trị bệnh cao làm hao tốn tiền bạc, giảm sút thu nhập của người bệnh và gia đình, tiêu tốn của cải của xã hội dẫn đến suy giảm sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước và cộng đồng.
Các biện pháp để giảm bớt gánh nặng của các bệnh tim mạch
- 80% những trường hợp chết yểu do bệnh tim và đột quỵ có thể phòng tránh được bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn và kiêng hút thuốc lá.
- Mỗi người có thể tự làm giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch của chính bản thân mình bằng cách tham gia các hoạt động thể lực đều đặn và thường xuyên (tăng cường đi bộ hoặc đạp xe đạp), không hút thuốc lá chủ động cũng như thụ động, thực hiện chế độ dinh dưỡng giàu rau quả, tránh các thức ăn nhiều mỡ, nhiều đường, nhiều muối và duy trì cân nặng cơ thể ở mức hợp lý.