Dược sĩ Thanh Hoa
Tai biến mạch máu não là một thuật ngữ chung chỉ các chứng bệnh cấp tính nhồi máu não (do tắc mạch não) và chảy máu não (do xuất huyết não), thường gặp ở người trung niên và cao tuổi. Tai việt Nam mỗi năm có 200.000 người bị đột quỵ mới và hơn 100.000 người trong số đó tử vong. Xuất huyết não (hay con gọi là tai biến mạch máu não) đứng thứ ba về nguyên nhân gây tử vong sau bệnh lý tim mạch, ung thư và dẫn đầu trong các nguyên nhân gây nên tàn tật. Vì vậy việc áp dụng các phương pháp phòng ngừa tai biến mạch máu não nên được đặt lên hàng đầu.
Tai biến mạch máu não là do xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tắc động mạch não… hay gặp ở những bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, suy tim nặng, bệnh van tim... và cũng thường liên quan đến các bệnh tiểu đường, hút thuốc lá, béo phì- thừa cân, lười vận động và bị stress nặng hay thường xuyên.
Hiện tượng thường có 2 thể bệnh: Xuất huyết não và Nhũn não với triệu chứng lâm sàng như: Xuất huyết não thường khởi phát đột ngột, phần lớn hôn mê, bệnh cảnh lâm sàng nặng dễ dẫn đến tử vong (hôn mê càng sâu càng kéo dài tử vong càng cao); Nhũn não thường phát bệnh từ từ, có những tiền triệu chứng ít có hôn mê, tinh thần phần lớn là tỉnh táo, chỉ có liệt nửa người, nói khó, bệnh chứng trên lâm sàng nhẹ hơn dễ hồi phục hơn.
Nhưng cũng có những trường hợp huyết khí từ các nơi khác di chuyển đến não làm tắc nghẽn mạch não thì phát bệnh đột ngột và mê nặng. Nhiều trường hợp được cứu sống nhưng có thể bị tàn phế suốt đời, giảm tuổi thọ và không còn khả năng lao động, khó hoà nhập cuộc sống bình thường.
Các phương pháp phòng ngừa tai biến mạch máu não
Việc đầu tiên và quan trọng hơn cả là phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp, bởi rất nhiều bệnh nhân chỉ được phát hiện huyết áp tăng cao, khi đã bị tai biến mạch máu não. Nếu đã biết mình mắc bệnh tăng huyết áp, thì cần theo dõi tình trạng huyết áp, và chữa trị đúng.
Liệu pháp thay đổi lối sống (thực hiện chế độ ăn kiêng và hoạt động thể lực) là biện pháp quan trọng làm giảm nguy cơ bị vữa xơ động mạch nói chung và tai biến mạch máu não nói riêng.chỉ cần dành 20 phút đi bộ (ngay cả khi chia thành 2 lần 10 phút) cũng quý. Giá trị của nó ở chỗ: Đi bộ tổng cộng 2 giờ một tuần có thể cắt giảm nguy cơ đột quỵ tới 30%, theo một nghiên cứu gần 40.000 phụ nữ Mỹ, được thực hiện trong khoảng thời gian 12 năm. Nếu đi bộ cường độ cao (tức vừa đi vừa có thể nói chuyện nhưng không hát được), cơ hội còn có thể giảm gần 40%.
Liệu pháp thay đổi lối sống bao gồm: Cai thuốc lá; có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin, khoáng chất, hạn chế ăn quá nhiều chất béo và các thực phẩm giàu calo, liệu pháp dinh dưỡng còn nhằm làm giảm lượng lipid máu, giảm huyết áp và giảm đường máu nếu bệnh nhân bị đái tháo đường; Tăng hoạt động thể lực sẽ làm cải thiện tình trạng tim mạch và làm cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch như rối loạn lipid máu, béo phì và tăng huyết áp. Tạo cuộc sống tinh thần vui tươi, thanh thản; dẹp bỏ những muộn phiền, tránh stress
Thực phẩm nên dùng: khoai lang, nho khô, chuối và nước xốt cà chua. Không cần phải dùng tất cả các loại thực phẩm trên cùng một lúc nhưng mỗi loại đều chứa kali và một chế độ ăn nhiều chất dinh dưỡng này có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ 20%. Kali còn tìm thấy trong cá, gia cầm và các sản phẩm làm từ sữa.
Kiểm soát trị số huyết áp: Tăng huyết áp rất hay gặp ở người có tuổi. Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bị các biến chứng tim mạch (đột quỵ, bệnh động mạch vành và mạch máu ngoại biên). Mục tiêu điều trị nhằm đạt trị số huyết áp dưới 140/90mmHg. Thay đổi lối sống và dùng thuốc được áp dụng cho các bệnh nhân có huyết áp trên 140/90mmHg. Các nghiên cứu gần đây cho thấy việc quan trọng nhất trong điều trị tăng huyết áp là đạt được trị số huyết áp mục tiêu.
