Những điều cần biết về bệnh xơ vữa động mạch cảnh

Xơ vữa động mạch cảnh làm giảm lưu lượng oxy lên não, khiến tế bào não bắt đầu chết chỉ sau vài phút nếu không có máu hoặc oxy. Nếu tình trạng xơ vữa động mạch cảnh khiến dòng máu bị tắc nghẽn, có thể gây ra đột quỵ, nguy hiểm đến tính mạng người mắc.

Xơ vữa động mạch cảnh là gì?

Bệnh xơ vữa động mạch cảnh xảy ra khi các mảng bám hình thành do sự tích tụ cholesterol, chất béo,... ở trong động mạch cảnh (động mạch ở cổ, dẫn máu giàu oxy đến não) khiến chúng thu hẹp và cứng lại. Tình trạng này còn được gọi là hẹp động mạch cảnh, bệnh động mạch cảnh hoặc xơ cứng động mạch. Nếu động mạch bị thu hẹp nghiêm trọng đến mức hạn chế lưu lượng máu lên não, nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như là đột quỵ, tắc động mạch não,...

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch cảnh

Cũng giống như các động mạch khác, nguyên nhân chủ yếu gây xơ vữa động mạch cảnh là các mảng xơ vữa hình thành và tích tụ trong lòng mạch.

Các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến xơ vữa động mạch cảnh bao gồm:

Tuổi tác, giới tính: Nam giới dưới 75 tuổi có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch cảnh cao hơn phụ nữ cùng nhóm tuổi. Tuy nhiên, ở độ tuổi trên 75 tuổi, phụ nữ lại có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Lịch sử gia đình, yếu tố di truyền: Những người tiền sử gia đình đã từng có người bị các bệnh liên quan đến động mạch hay đột quỵ có nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch cảnh cao hơn nhiều những người khác.
Cholesterol cao, huyết áp cao, thừa cân, béo phì, tiểu đường... là những yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện cục máu đông và các mảng bám.
Hút thuốc, uống rượu bia, dùng các chất kích thích

tuoi-tac-la-mot-yeu-to-nguy-co-gay-xo-vua-dong-mach-canh.webp

Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch cảnh

Dấu hiệu nhận biết xơ vữa động mạch cảnh

Thời gian đầu, xơ vữa động mạch cảnh có thể không có triệu chứng. Khi tình trạng bệnh tiến triển, dấu hiệu thường gặp của bệnh động mạch cảnh có thể là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua, còn được gọi là đột quỵ nhỏ. Các triệu chứng có thể xuất hiện ở giai đoạn này có thể kể đến như:

Giảm thị lực: mắt mờ, khó nhìn ở một hoặc cả 2 mắt, đột nhiên mất thị lực tạm thời.
Rối loạn vận động: Đột ngột liệt, tê, mất cảm giác ở một bên tay, một bên chân, một nửa cơ thể; Ngứa ran, tê một bên mặt; Mất phối hợp cử động tay chân, đột ngột khó đi lại, mất thăng bằng.
Rối loạn ngôn ngữ: Đột nhiên khó nói, khó khăn trong việc phát âm, nói ngọng.
Rối loạn tâm thần: Người bệnh bị lú lẫn, không thể tập trung, chóng mặt, đau đầu dữ dội thậm chí là ngất xỉu.

Nếu gặp phải một trong các triệu chứng này hãy gọi ngay cho cơ sở y tế để được cấp cứu và điều trị kịp thời.

Xơ vữa động mạch cảnh được chẩn đoán như thế nào?

Ngoài khám sức khỏe tổng quan, một số xét nghiệm giúp chẩn đoán tình trạng xơ vữa động mạch cảnh có thể kể đến đó là:

Nghe động mạch cảnh: Đối với phương pháp này, bác sĩ sẽ đặt một ống nghe qua động mạch cảnh để nghe âm thanh gọi là bruit. Âm thanh này được tạo ra khi máu đi qua một động mạch bị thu hẹp. Một cơn đau có thể là một dấu hiệu của chứng xơ vữa động mạch cảnh. Tuy nhiên, một động mạch có thể bị bệnh mà không tạo ra âm thanh này.
Siêu âm Doppler: Phương pháp này sử dụng sóng âm tần số cao để kiểm tra các động mạch cảnh. Nó tìm kiếm các mảng xơ vữa và cục máu đông, sau đó xác định xem các động mạch có bị thu hẹp hay tắc nghẽn hay không.
Chụp mạch máu cộng hưởng từ MRA: Là sự kết hợp giữa thuốc cản quang với từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh mặt cắt ngang và hình ảnh ba chiều của các động mạch ở cổ và não.
Chụp cắt lớp mạch máu CTA: Phương pháp này chi tiết hơn chụp X-quang, CT sử dụng tia X và công nghệ máy tính để tạo ra hình ảnh cắt ngang của động mạch cảnh. Hình ảnh của não cũng có thể được thu thập. CTA hiển thị hình ảnh các mạch máu và mô, giúp xác định các mạch máu bị thu hẹp.
Chụp động mạch não (chụp động mạch cảnh): Đây được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán xơ vữa động mạch cảnh. Đây là một thủ thuật xâm lấn cho phép bác sĩ nhìn thấy dòng máu chảy qua các động mạch cảnh. Chụp động mạch não cho phép bác sĩ nhìn thấy sự thu hẹp hoặc tắc nghẽn trên màn hình X-quang trực tiếp khi thuốc cản quang được tiêm vào động mạch cảnh.

sieu-am-Doppler-la-phuong-phap-duoc-su-dung-trong-chan-doan-xo-vua-dong-mach-canh.webp

Siêu âm Doppler là phương pháp được sử dụng trong chẩn đoán xơ vữa động mạch cảnh

Xơ vữa động mạch cảnh có chữa được không?

Điều trị xơ vữa động mạch cảnh bao gồm việc loại bỏ các mảng xơ vữa để giảm khả năng hình thành cục máu đông gây đột quỵ

Thuốc điều trị xơ vữa động mạch cảnh

Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị xơ vữa động mạch cảnh bao gồm:

Thuốc chống kết tập tiểu cầu: Giúp ngăn chặn sự kết dính các tiểu cầu với nhau: Aspirin, clopidogrel và dipyridamole là những ví dụ về thuốc chống kết tập tiểu cầu.
Thuốc giảm cholesterol: Statin là một nhóm thuốc làm giảm cholesterol. Bao gồm simvastatin, atorvastatin,... Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số loại statin có thể làm giảm độ dày của thành động mạch cảnh và tăng kích thước lòng của động mạch.
Thuốc hạ huyết áp thường được sử dụng đồng thời khi điều trị.

Nếu động mạch cảnh bị hẹp từ 50% đến 69%, động mạch cảnh có thể cần điều trị tích cực hơn, sử dụng kết hợp thuốc hay sử dụng các phương pháp xâm lấn. Phẫu thuật thường được khuyên thực hiện đối với trường hợp hẹp động mạch cảnh từ 70% trở lên. Phẫu thuật điều trị bệnh xơ vữa động mạch cảnh bao gồm:

Cắt nội mạc động mạch cảnh (CEA): Đây là phẫu thuật để loại bỏ mảng bám và cục máu đông khỏi lòng động mạch cảnh. Phương pháp này giúp ngăn ngừa đột quỵ ở những người có các triệu chứng và mức độ hẹp từ 70% trở lên.
Tạo hình động mạch cảnh bằng đặt stent (CAS): Phương pháp sử dụng một ống rỗng rất nhỏ, hoặc ống thông, luồn qua mạch máu ở háng đến động mạch cảnh. Khi đã đặt ống thông, một quả bóng được bơm căng để mở động mạch và đặt stent. Stent là một khung lưới kim loại mỏng được sử dụng để giữ cho lòng động mạch mở.

Xơ vữa động mạch cảnh nên ăn gì?

Người bị xơ vữa động mạch cảnh nên ăn thực phẩm ít chất béo, ít cholesterol. Ăn nhiều rau, thịt nạc (tránh thịt đỏ), trái cây và ngũ cốc giàu chất xơ. Hạn chế dùng thực phẩm đã qua chế biến và có nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa...

Bên cạnh đó, người bị xơ vữa động mạch cảnh cũng nên bỏ thuốc lá, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch cảnh và bệnh tim mạch. Tất cả các sản phẩm nicotine, bao gồm cả thuốc lá điện tử đều làm co mạch máu. Điều này làm giảm lưu lượng máu qua động mạch.

Một chế độ ăn ít đường, lượng đường trong máu cao có thể gây tổn thương và viêm niêm mạc của động mạch cảnh. Kiểm soát lượng glucose thông qua chế độ ăn ít đường và tập thể dục thường xuyên.

che-do-an-it-duong-tot-cho-nguoi-bi-xo-vua-dong-mach-canh.webp

Chế độ ăn ít đường tốt cho người bị xơ vữa động mạch cảnh

Phòng ngừa xơ vữa động mạch cảnh

Để phòng ngừa tình trạng xơ vữa động mạch cảnh, bạn có thể Bạn có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch cảnh giống như cách bạn ngăn ngừa bệnh tim, bằng cách thực hiện các phương pháp sau:

Thay đổi chế độ ăn uống: Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều trái cây tươi và rau quả, thịt nạc như thịt gia cầm và cá và các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không béo, hạn chế ăn nhiều muối, đường, thực phẩm chế biến sẵn, chất béo bão hòa và rượu.
Tập thể dục: Cố gắng dành 30 phút hoạt động thể chất từ mức độ trung bình đến mạnh ít nhất 3 đến 4 ngày mỗi tuần.
Sử dụng thực phẩm chức năng: Bạn cũng có thể sử dụng một số loại thực phẩm chức năng giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị xơ vữa động mạch cảnh. Ví dụ như các sản phẩm có chứa Nattokinase. Nattokinase là enzym được tạo thành trong quá trình lên men đậu tương, được các nhà khoa học nghiên cứu và chứng minh có khả năng làm tan cục máu đông bằng cách trực tiếp làm tan các sợi fibrin - yếu tố tạo nên cục máu đông và kích thích sản sinh plasmin - enzyme nội sinh trong cơ thể có chức năng làm tan cục máu đông. Vì thế, Nattokinase có khả năng phá vỡ cục máu đông nhanh gấp 4 lần cơ chế tự nhiên của cơ thể. Thêm nữa, khi sử dụng Nattokinase đều đặn, huyết áp cũng sẽ được ổn định và chức năng não bộ cũng được cải thiện đáng kể.

san-pham-chua-nattokinase-giup-phong-ngua-xo-vua-dong-mach-canh.webp

Sản phẩm chứa nattokinase giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch cảnh

Trên đây là những điều cần biết về bệnh xơ vữa động mạch cảnh. Nếu bạn còn câu hỏi hay thắc mắc nào liên quan đến chủ đề xơ vữa động mạch cảnh vui lòng để lại dưới phần bình luận các chuyên gia sẽ giải đáp trong thời gian sớm nhất.