Tai biến mạch máu não và các nhóm yếu tố nguy cơ

Tai biến mạch máu não đã được nghiên cứu qua nhiều công trình nghiên cứu khoa học để tim những kinh nghiệm phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị tốt nhất. Tuy nhiên đến nay Tai biến mạch máu não vẫn là nguyên nhân gây tử vong thứ 3 sau ung thư và bệnh tim  ở các nước nước công nghiệp phát triển.

Còn ở nước ta theo thông báo của bộ Y tế về tử vong ở sáu bệnh viện lớn tại Hà Nội vào cuối những năm 80 và đầu năm 90 cho thấy tai biến mạch máu là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Do vậy việc dự phòng các yếu tố nguy cơ là chiến lược then chốt nhất cho mỗi cộng đồng và cho từng cá thể, nhầm hạn chế tần suất sảy ra tai biến.

Tai biến mạch máu não – Nhóm không thay đổi được

Nhóm không thay đổi được: tuổi, giới, chủng tộc, di truyền.

Nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đều đưa đến kết luận tai biến mạch máu não tăng dần theo lứa tuổi và tăng vọt lên từ lứa tuổi 50 tuổi trở lên. Tuổi càng lớn thì bệnh mạch máu càng nhiều, mà trước hết là xơ vữa đọng mạch. Có khi tuổi càng lớn thì tích tụ càng nhiều yếu tốt nguy cơ.

Gần như nam giới bị Tai biến mạch máu não nhiều hơn phái nữ từu 1,5 – 2 lần. Tiền sử gia đình cũng cho chúng ta định hướng dự phòng. Có thể coi tuổi, giới, tiền sử gia đình là những yếu tốt nhận dạng khá quan trọng mặc dù không thể nào thay đổi được nhưng nó giúp cho chúng ta tầm soát tích cực hơn các yếu tố nguy cơ khác

Tai biến mạch máu não – nhóm có thể thay đổi được

-        Tăng huyết áp: được caoi là nguy cơ hàng đầu trong cơ thế bệnh sinh của tai biến mạch máu não. Tăng huyêt áp lâu dài gây tổn thương thành mạch, hình thành các mảng xơ vữa, tạo huyết khối tác mạch, tạo các phình mạch nhỏ trong não, dễ gây trạng thái nhồi máu ổ khuyết, chảy máu não và các rối loạn khác. Khi huyết áp tâm thu từ 160 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 95 mmHg. Trở lên thì nguy cơ tăng 3,1 ở nam giới và 2,9 lần ở nữ giới so với huyết áp bình thường. Nếu huyết áp tâm thu 140 -159 mmHg và huyết áp tâm trương 90 – 94 mmHg thì 50% gia tăng nguy cơ tai biến mạch máu não.

-        Các bệnh tim: như hẹp hai lá và rung nhĩ do thấp tim… là yếu tố nguy cơ quan trọng sinh tai biến mạch máu não thể nhồi máu não ở các nước đang phát triển. nguy cơ tai biến mạch máu não hàng năm ở bệnh nhân rung nhĩ không do bệnh van tim là 3% - 5%. Trong đó tần xuât rung nhĩ ở trên tuổi 65 chiếm khoảng 5,9%. Theo thống kê thấy 80,8% tai biến do tăng huyết áp, 32,7% do bệnh mạch vành, 14,5% do suy tim, 14,5% do rung nhĩ

-        Rối loạn lipid máu: Cholesterol LDL tăng 10% thì nguy cơ tim mạch tăng lên 20% thông qua xơ vữa động mạch đay là con số thông kê theo JD Neaton. Bên cạnh đó giảm HDL cũng là tăng nguy cơ tai biến mạch máu não. Khi giảm Cholesterol máu dưới 160 mg/dl thì có liên quan đến sự gia tăng chảy máu não.

-        Béo phì: Béo phì là yếu tố nguy cơ không tự tiếp gây nên tai biến mạch máu não nhưng thông qua các bệnh lý tim mạch mà nó gây ra.

-        Đái tháo đường: Đái tháo đường là yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não do tăng độ quánh dính của máu gây nghẽn mạch  không liên quan gì đến chảy máu não.

-        Các yếu tố khác như: rượu, thuốc lá, thuốc ngừa thai…

Như vậy có thể nói tai biến mạch máu não có rât nhiều yếu tố nguy cơ tim ẩn. Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ góp phần giảm tỷ lệ tai biến mạch máu não.