Nội dung chính trong bài [Ẩn]

Tai biến mạch máu não có thể để lại những hậu quả nặng nề. Y học thế giới vẫn luôn không ngừng tìm cách hạn chế và khắc phục di chứng tai biến mạch máu não nhanh chóng, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, trong quả ớt – một gia vị quen thuộc, lại có thành phần giúp hạn chế những di chứng của tai biến mạch máu não. Cụ thể ớt có tác dụng gì, mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não là tình trạng xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não đột ngột bị gián đoạn do tắc hoặc vỡ mạch máu não, làm tổn thương các mô não. Khi não bị tổn thương, vùng não đó sẽ ngưng hoạt động và dần hoại tử, dẫn tới các chức năng cơ thể do vùng não đó đảm nhiệm không được điều khiển nên mất khả năng hoạt động, gây ra các di chứng liệt, méo miệng, suy giảm thị lực…

Tai biến mạch máu não có 2 thể là xuất huyết não và nhồi máu não. Tai biến xuất huyết não là trường hợp mạch máu não bị vỡ, máu tràn ra ngoài làm tổn thương các mô não. Tai biến nhồi máu não là trường hợp trong mạch máu có các cục máu đông chèn ép, ngăn cản máu lưu thông lên não, máu không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất sẽ ngưng hoạt động.

Theo thống kê, mỗi năm trên toàn thế giới có khoảng 15 triệu người ở đủ mọi độ tuổi, giới tính, vùng miền,… bị tai biến mạch máu não. Tại Việt Nam, con số này là 200.000 ca cấp cứu tai biến mạch máu não mỗi năm. Đây là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 3 và là nguyên nhân khuyết tật hàng đầu tại các nước phát triển.

>>>Xem thêm: Tại sao béo phì lại dẫn tới tai biến mạch máu não?

Ớt giúp hạn chế di chứng tai biến mạch máu não

Hầu hết mọi người có lẽ đã quen thuộc với các tác động sinh lý của việc ăn ớt, chẳng hạn như tăng tiết mồ hôi, khiến da đỏ ửng và tạo cảm giác nóng rát. Những tác động này xảy ra do trong ớt có hoạt chất capsaicin. Tuy nhiên, không ít người biết rằng, ớt cũng có tác dụng hạn chế di chứng tai biến mạch máu não.

Trong một nghiên cứu, các nhà khoa học Mỹ đã khám phá ra công dụng của ớt trong giảm chấn thương do tai biến mạch máu não. Điều này nghe qua thì có vẻ phi lý, bởi để giảm thiệt hại do tai biến mạch máu não cần loại bỏ cục máu đông để tăng cường lưu thông máu (nếu tắc mạch máu não) hoặc hạ tưới máu (nếu vỡ mạch máu não). Tuy nhiên, ở liều cao, capsaicinoids có trong ớt sẽ giúp hạ thân nhiệt, một trạng thái giúp giảm mức độ tổn thương, giảm di chứng sau tai biến mạch máu não. Đây là kết quả đã được thử nghiệm trong một nghiên cứu nhỏ, trên cả động vật và một số người bị tai biến mạch máu não.

Cơ chế hoạt động của capsaicin cũng rất thú vị. Cảm giác nóng mà nó mang lại thực chất là cảm giác “ảo”. Capsaicin liên kết với ion trong các sợi thần kinh điều chỉnh nhiệt, từ đó kích hoạt các cơ chế được điều khiển bởi vùng dưới đồi trong não, giúp cơ thể phản ứng như khi ở trong môi trường nhiệt độ cao, làm tăng tiết mồ hôi và giãn mạch ở da, dẫn đến giảm nhiệt độ cơ thể. Trong một số trường hợp, nhiệt độ cơ thể có thể bị đẩy xuống 32-34 độ và được gọi là hạ thân nhiệt. Tình trạng này xảy ra do dược lý, nên nó không kích hoạt các cơ chế bảo vệ lạnh của động vật có vú như run rẩy và những phản ứng sinh nhiệt khác.

Trong một nghiên cứu của trường Đại học Y Baylor ở Texas (Mỹ) về tình trạng hạ thân nhiệt nhờ sử dụng dihydrocapsaicin (DHC) được công bố trên Tạp chí Sinh lý học Hoa Kỳ cho thấy, thành phần dihydrocapsaicin có nguồn gốc từ quả ớt giúp giảm mức độ nghiêm trọng của cơn tai biến mạch máu não nhờ làm hạ thân nhiệt của bệnh nhân.

Theo đó, các nhà nghiên cứu đã tiêm dihydrocapsaicin dưới da vào khoảng 2,5 giờ sau khi cơn tai biến mạch máu não khởi phát ở chuột thí nghiệm. Sau 24 giờ quan sát, họ nhận thấy mức độ nhồi máu đã giảm đáng kể và các chức năng thần kinh cũng được cải thiện, phục hồi nhiều hơn so với các biện pháp kiểm soát thông thường.

Mặc dù có sự giảm huyết áp nhẹ, nhưng nhịp tim không bị ảnh hưởng, lưu lượng tưới máu vỏ não vẫn bình thường. Capsaicinoids còn có lợi thế hơn bởi chúng có thể được dùng cho bệnh nhân tai biến mạch máu não trong thời điểm khởi phát để giảm nhu cầu thuốc an thần và thuốc giãn cơ. Đây là phương pháp hạ thân nhiệt hiệu quả, an toàn và dễ kiểm soát.

Như vậy, thông qua việc làm hạ thân nhiệt ở bệnh nhân tai biến mạch máu não, thành phần capsaicin trong quả ớt có thể làm giảm tổn thương tức thời cho não, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, để có thể ứng dụng ớt trong điều trị tai biến mạch máu não, chúng ta vẫn cần chờ đợi những nghiên cứu lâm sàng với quy mô lớn hơn.

>>>Xem thêm: 5 bài tập khôi phục khả năng nhận thức cho người bị tai biến mạch máu não